Монгол бичгийн эгшиг үсгүүд

 http://mongol-bichig.dusal.net/50/egshig.html

Эгшиг үсэг

Монгол бичиг үндсэн 7 эгшиг үсэгтэй. Монгол бичгийн үсэг кирилл бичиг шиг том, жижиг гэсэн ялгаа байхгүй, харин үгийн дунд, адагт орох дүрс нь бага зэрэг ялгаатай байна. Доорхи хүснэгтээс үзнэ үү!

Дармал эгшиг үсэг

Бичмэл эгшиг үсэг

Тайлбар:
-Хүснэгтээс ажиглахад үгийн дунд, адагт ордог а, э үсэг мөн о, у, ө, ү үсгийн үгийн дүнд адагт орох хэлбэрүүд адил байна. Монгол хэлэнд а, о, у гурав нь эр эгшиг, э, ө, ү гурав нь эм эгшиг, и бол саармаг эгшиг.
Тиймээс эр эгшигтэй үгийг эр үг, эм эгшигтэй үгийг эм үг гэх ба эр эм эгшиг нэг үгэнд холилдон ордоггүй ёстой. Харин саармаг эгшиг нь бол эр эм аль ч үгэнд зохицон ордог.
- Хэрэв үгийн эхний үед а, о, у байвал дунд орсон шүдийг а -гаар, гэдсийг о, у -гаар, адагт орсон сүүл, орхицыг а -гаар, гэдэстэй нумыг o, у -гаар уншина.
Үүнээс гадна үгийн эхний үед эм эгшиг байвал шүд, сүүл, орхиц нь э , гэдэс болон гэдэстэй нум нь ө, ү байна.
- Эгшиг үсэг үгийн дунд үндсэн зурлагаараа орох ба ө, ү үсэг үгийн эхний гийгүүлэгчийн дараа гэдэс шилбэ дүрсээр бичигдэнэ. Ж.: хөдэгэ( хөдөө), бүгүдэ(бүгд)
- А, Э хоёр үсгийг өмнөх гийгүүлэгчтэй нь хамт бичихэд сүүл ордог.
Ж.: хара (хар- үйл үг), хэлэ (хэл -үйл үг, бас нэр үг)
- А, Э хоёр үсгийг үгийн адагт, өмнөх гийгүүлэгчээс нь саланги бичихэд орхиц ордог.
Ж.: хар-а (хар өнгө ), нэр-э (хнэр- хүн амьтан, юмны нэр)
- А, Э үсгийг үгийн адагт ба, хэ, гэ зэрэг үсэгтэй хамт бичихэд урагшилга ордог.
Ж.: эхэ (эхэ - ээж) , нигэ (нэг)
- О, Ө хоёр үсэг үгийн адагт бараг ордоггүй. Гэвч цагаан толгойд эхэнд ордог 7, дунд ордог 7, адагт ордог 7 үсэг гэж үе, үсэг бүрийг 7 байхаар заадаг.
- О үсгийн адагт ордог гэдэс дүрийг зөвхөн харь үгэнд бичдэг.
Ж.: кино